Στα πλαίσια του αποθετηρίου βιβλιοκριτικών και παρουσιάσεων ακολουθεί άλλη μια ανάλαφρη αλλά και εκπαιδευτική πρόταση: «Ελληνική Μυθολογία» του Νίκου Τσιφόρου, από τον εκδοτικό οίκο:«Ερμής»
Το κεντρικό θέμα του βιβλίου είναι η Ελληνική μυθολογία με τον τόπο, τον χρόνο και τα πρόσωπα να είναι αντίστοιχα βγαλμένα από εκεί.
Ο Νίκος Τσιφόρος, στην Ελληνική Μυθολογία, που αποτελεί συρραφή μικρών ιστοριών που είχαν δημοσιευτεί σε εφημερίδες όπου αρθογραφούσε, παρουσιάζει με το χαρακτηριστικό του ύφος όλες τις ιστορίες και τα πρόσωπα της Ελληνικής Μυθολογίας. Ακολουθεί τη θεωρία καταγωγής των Ελλήνων από την Ινδοευρωπαϊκή φυλή, ενώ είναι φανερό ότι έχει προηγηθεί ενδελεχής έρευνα, που υποστηρίζεται με μία ισχυρή επιχειρηματολογία και βιβλιογραφικές αναφορές. Μέσα από αυτή τη μέθοδο εργασίας αναδύεται η Ελληνική Μυθολογία σε μικρές ιστορίες, ως μέρος ενός παγκόσμιου μωσαϊκού, ως λογική ακολουθία της Ινδικής, της Αιγυπτιακής και άλλων λαϊκών παραδόσεων και όχι σα να συντέθηκε σε κενό αέρος. Το βιβλίο αυτό κατορθώνει να είναι διδακτικό, χωρίς να είναι βαρύ και κουραστικό. Ο συγγραφέας κατορθώνει να εντοπίσει στοιχεία της μυθολογίας και αρχαίας ελληνικής παράδοσης που έχουν κληροδοτηθεί και στη χριστιανική παράδοση και να συνθέσει και να παραλληλίσει πρόσωπα και γεγονότα με το σήμερα.
Αν και σε αυτή την ανθολογία ιστοριών δύσκολα ξεχωρίζει κάποιος μεμονωμένος ήρωας, δεν είναι υπερβολή να αναφέρει κανείς ότι πίσω από όλες τις ιστορίες κεντρικό πρόσωπο είναι ο πανούργος, πολυμήχανος, καθημερινός Έλληνας που υπομένει τα ελλατώματα και τις ιδιαιτερότητες των θεών που φαντάστηκε ότι ήλεγχαν τη φύση.
Ο τρόπος αφήγησης της ιστορίας ακολουθεί μία λογική χρονολογική και εννοιολογική σειρά, από τις παλαιότερες και σημαντικότερες προσωπικότητες στις νεότερες και μικρότερης σημασίας. Ο συγγραφέας κατορθώνει να συνθέτει συμπεράσματα από διαφορετικές χρονικές περιόδους, με αριστοτεχνικούς παραλληλισμούς και αναχρονισμούς. Το ύφος του κειμένου είναι ο ορισμός του εύθυμου γραφήματος. Για αυτόν ακριβώς το λόγο ο Τσιφόρος είναι παρεξηγημένος συγγραφέας. Αρκετοί δεν αντιλαμβάνονται το καυστικό χιούμορ του που τσακίζει κόκκαλα και τον αφορίζουν ως αιρετικό. Αυτό είναι όμως όχι μόνο το σήμα κατατεθέν του αλλά και το κατόρθωμά του: Να παρουσιάζει σημαντικά θέματα με διασκεδαστικό και ανάλαφρο τρόπο, χωρίς το κείμενό του να στερείται βάθους και σοβαρών συμπερασμάτων. Η γλώσσα του είναι γλαφυρή, απλή, άμεση και κατανοητή. Ο αναγνώστης μπορεί να αναγνωρίσει παραλληλισμούς με τα κοινωνικά προβλήματα του σήμερα.
Παρότι ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την ανάλαφρη γλώσσα του εύθυμου γραφήματος, η Ελληνική μυθολογία όπως και όλα τα κείμενα του Τσιφόρου, σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης, βρίθει από λαϊκή σοφία. Ως εκ τούτου θίγονται ζητήματα διαχρονικά και παρουσιάζονται οι πανανθρώπινες και παντοτινές αξίες.
Αναφορικά με τη στάση που κρατά ο συγγραφέας απέναντι στα λογοτεχνικά του πρόσωπα; Δε δείχνει έλεος και δε χορηγεί άσυλο από την αδυσώπητα σατιρική πένα του ακόμη και όταν πρόκειται για θεούς.
Ο Τσιφόρος υπήρξε ένας εργάτης του λόγου και ως εκ τούτου το συγγραφικό του έργο είναι εκτενές. Προτείνονται ανεπιφύλακτα τα έργα του σε ράθυμους και μη φανατικούς αναγνώστες. Γιατί όχι και σε νεαρότερους αναγνώστες, που θα τολμήσουν να αμφισβητήσουν τις γνώσεις που έχουν διδαχθεί και για τους οποίους το διασκεδαστικό ύφος του συγγραφέα θα λειτουργήσει ανασταλτικά προς το ογκώδες μέγεθος της ανθολογίας (600 και βάλε σελίδες).
Αλλά ας παραθέσω καλύτερα ένα απόσπασμα από τον επίλογο, όπου ο ίδιος ο Τσιφόρος εξηγεί γιατί έγραψε την «Ελληνική Μυθολογία»:
… Υπάρχει κι άλλος ένας λόγος. Στην εκπαίδευση των παιδιών μας δίνουμε περισσότερη σημασία να τους διδάξουμε λεπτομερέστερα την Εβραϊκή μυθολογία παρά την δική μας. Οι Βενετοί λέγανε «είμαστε Βενετοί και μετά Χριστιανοί» και μεις στις ταυτότητές μας γράφουμε πρώτα «Έλλην υπήκοος» και μετά «Χριστιανός Ορθόδοξος». Και νομίζω ότι αυτή η τοποθέτηση έχει κιόλας μια σκοπιμότητα.Ναι, Χριστιανοί, ναι, να μάθουμε τους Εβραίους, αλλά πριν απ’ όλα Έλληνες.Έτσι; (Δεν λαβαίνουμε, φυσικά, υπ’ όψη μας αυτούς που τους αγανακτεί ο θρησκευτικός φανατισμός). Δεν έχει σημασία αν η θρησκεία των προγόνων μας πέθανε ή αν την εδολοφόνησε το σκοτεινό Βυζάντιο… Σημασία έχει ότι τούτη η γη που μας τρέφει και που πάνω της ευλογάμε τον σημερινό Θεό, έχει γαλουχηθή και μεγαλώσει η ίδια με τους κάμπους, τα βουνά, τα δάση, τον ουρανό και τη θάλασσά της, με την μαρμάρινη θρησκεία των πατέρων μας που «που πρέπει να την ξέρουμε πριν από κάθε άλλη».
Για τούτο γράφτηκε η Μυθολογία αυτή. Το αστείο της είχε την σκοπιμότητα να την κάνει ευχάριστη και όχι «σχολαστική»… Και, μεταξύ μας, μ αρέσει που την έγραψα…
Πρόσφατα σχόλια